Gözü kara bitişik mi ?

Gözü Kara Bitişik mi? Güç, Cesaret ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyaset Bilimi Analizi

Bir siyaset bilimci olarak yıllardır güç ilişkilerinin nasıl kurulduğunu, kimlerin bu ilişkilerden beslendiğini ve kimlerin dışarıda bırakıldığını incelerim. “Gözü kara” ifadesi, dildeki basit bir kalıp gibi görünse de, aslında iktidar ve cesaretin iç içe geçtiği bir zihniyetin aynasıdır. Gözü kara bitişik mi? sorusu sadece dilbilgisel bir merak değil; aynı zamanda toplumsal cesaretin, sorgusuz itaatin ve politik eylemin sınırlarını sorgulayan bir metafordur.

“Gözü Kara” Olmak: Gücün Dilsel Bir Temsili

Türkçede “gözü kara” ayrı yazılır. Ancak mesele bundan çok daha derindir. Ayrı yazılan bu iki kelime, aslında birbirine sıkı sıkıya bağlı iki olguyu temsil eder: Görme ve korkusuzluk. Gözü kara olmak, bir şeyin sonucunu düşünmeden hareket etmek, yani rasyonel hesapların ötesine geçmektir. Tam da bu noktada siyaset devreye girer.

Her siyasal sistemde “gözü kara” insanlar vardır — kimi zaman iktidar sahipleri, kimi zaman muhalifler. Biri iktidarını korumak için gözü kara davranır, diğeri ise adalet uğruna aynı kararlılığı gösterir. Fakat bu cesaret, ne zaman erdem, ne zaman yıkıcılık haline gelir? Bu sorunun cevabı, güçle ilişkimizin niteliğinde gizlidir.

İktidar, Kurumlar ve Kör Cesaret

İktidarın yapısı, bireyin “gözü kara” olma biçimini belirler. Otoriter rejimlerde cesaret, çoğu zaman susturulur; çünkü sorgulayan gözler, tehlikeli bulunur. Demokratik sistemlerde ise gözü kara birey, değişimin motoru olabilir. Ancak modern siyasal düzenlerde bu denge her zaman hassastır.

Kurumlar, vatandaşın gözü kara olmasını dizginleyen yapılardır. Yasalar, prosedürler, bürokrasi… Bunlar görünüşte düzeni sağlar, fakat aynı zamanda cesaretin sınırlarını da çizer. Peki, birey ne zaman sistemin koruyucusu, ne zaman onun kurbanı olur? İktidarın görünmez ağları arasında yürürken, gerçekten özgür müyüz?

Erkeklerin Güç Odaklı, Kadınların Katılımcı Cesareti

Siyaset tarihine baktığımızda, erkeklerin “gözü kara” tavırlarının genellikle güç kazanımıyla, kadınlarınkilerinin ise demokratik katılım ve dayanışmayla ilişkilendirildiğini görürüz. Bu fark, toplumsal cinsiyet rollerinin siyasal alana nasıl yansıdığını anlamak açısından önemlidir.

Erkek siyasetçi çoğu zaman “stratejik gözü kara”dır — risk alır, güç oyunları kurar, manipülasyon yapar. Kadın siyasetçi ise “kolektif gözü kara”dır — dayanışmayı, eşitliği ve katılımı savunur. Her iki cesaret biçimi de değerlidir, ancak biri çoğunlukla görünürlük kazanırken diğeri sessiz bir devrim yaratır.

Bu noktada şu soruyu sormalıyız: Gerçek cesaret, güç mü üretir yoksa adalet mi?

Belki de gözü kara olmak, sadece ileri atılmak değil, aynı zamanda geri adım atmayı da bilmektir — tıpkı demokratik olgunluk gibi.

İdeoloji ve Gözü Kara İnanç

İdeolojiler, bireylere gözü kara olmayı öğretir. Her ideoloji, kendi hakikatini mutlaklaştırır. Kimileri “vatan” adına, kimileri “adalet” adına, kimileri “inanç” adına korkusuzca hareket eder. Ancak tarih bize gösterir ki, gözü kara inanç bazen yıkım getirir. Fransız Devrimi’nin özgürlük tutkusu giyotini doğurmuş, 20. yüzyılın ideolojik savaşları milyonları yutmuştur.

Bugünün dünyasında da durum farklı değil. Dijital çağın ideolojileri — milliyetçilik, popülizm, kimlik siyaseti — bireyi yeniden “gözü kara” kılıyor. Fakat bu kez meydanlar değil, ekranlar savaş alanı. Peki, dijital cesaret, gerçek cesaret midir? Yoksa sadece sanal bir özgüven mi?

Vatandaşlık ve Sorumlu Cesaret

Siyaset bilimi açısından vatandaşlık, sadece hak talep etmek değil, aynı zamanda sorumluluk üstlenmektir. Gözü kara vatandaş, bazen sistemi dönüştürür; bazen de yıkar. Demokratik rejimlerin sürdürülebilirliği, işte bu dengenin korunmasına bağlıdır. Cesaretin kurumlarla, özgürlüğün disiplinle uyum içinde olduğu bir düzen, siyasal olgunluğun en yüksek seviyesidir.

Gözü kara bitişik mi? sorusunun dilsel yanıtı basit olabilir; ama siyasal anlamı karmaşıktır. Çünkü bu ifade, hem bireyin cesaretini hem toplumun sınırlarını anlatır. Ayrı yazılır — çünkü cesaret ile görme, birbirine bağlı ama aynı zamanda bağımsız iki insanlık hâlidir.

Sonuç: Gözü Kara mı, Gözünü Açık mı?

Bir siyaset bilimcinin gözünden bakıldığında, asıl mesele kelimenin yazımı değil, cesaretin anlamıdır. Gözü kara olmak, bazen devrimci bir adım, bazen otoriter bir felakettir. Her çağda yeniden tanımlanır. Bu yüzden şu provokatif soruyu sormak gerekir: Cesur olmak için gözünü mü kapatmalı, yoksa gerçekten cesur olmak için gözünü mü açmalı?

Belki de demokrasinin geleceği, bu soruya vereceğimiz cevapta gizlidir.